Huismussen doen het liefst alles samen: broeden, eten, baltsen,  stofbaden nemen. Ook uitslapen doen ze gemeenschappelijk, je hoort ze meestal pas tjilpen als allerlei vroege vogels hun snavel al weer houden.  Huismussen kenden al een vorm van ‘noaberschap’ voordat iemand van Twente of de Achterhoek gehoord had. Het zijn dorpse vogeltjes met een wat beperkte horizon, ze brengen hun hele leven door in de directe omgeving van hun huis. Echte huismussen, dus. Trekvogels vinden ze vermoedelijk kieskeurige snobs, want waarom zo moeilijk doen en de halve wereld overvliegen als je  nestplekken, voedsel en beschutting ook vlakbij kunt vinden?

Dat je met de mens knus kunt samenleven ontdekten ze al een paar duizend jaar geleden. De kieren en gaten in onze huizen bleken uitermate geschikt  om hun nestjes in te bouwen, we lieten genoeg rondslingeren wat zij als alleseters lekker vonden en het groen rond de huizen leverde behalve beschutting de nodige insecten op om hun kroost mee groot te brengen. Maar terwijl er steeds meer van ons komen, is het aantal huismussen in Nederland de afgelopen decennia gehalveerd. In het eeuwenlang vreedzaam samenleven zijn grote barsten ontstaan.  

Isolatie van tochtige woningen is nuttig en noodzakelijk, maar heeft wel veel mussen dakloos gemaakt. Onnodig, want met het inmetselen van zogenaamde neststenen of het ophangen van nestkasten hebben ze weer een dak boven hun hoofd. Kennelijk gebeurt dat nog te weinig. Rommelige tuinen zijn uit de mode en daar hielden mussen juist zo van. Aan pleintjes met een paar bakken modieus groen hebben ze niks, ze willen struiken, coniferen, hagen of klimop,  want daar vinden ze beschutting en insecten. En gif tegen onkruid of slakken blijkt ook heel effectief tegen mussen.

In 2005 werd een huismusvrouwtje wereldberoemd door 23.000 van de 3,5 miljoen dominosteentjes om te gooien die in een grote hal in Leeuwarden stonden opgesteld om een of ander record te breken. Was dit een vroeg protest tegen die toenemende huisvredebreuk?  Hoe dan ook, ze moest haar actie met de dood bekopen. Als we niet de huisvrede met de mussen weten te herstellen door ze voldoende nestgelegenheid en groen te bieden, zullen uiteindelijk ook zij als dominosteentjes omvallen. Misschien zouden ze zich, in navolging van die mus in Leeuwarden, uit protest massaal moeten gaan vastlijmen op tegelvloeren die ooit tuinen waren. Maar huismussen zijn inschikkelijke vogeltjes,  die doen zoiets niet, die verdwijnen gewoon.

https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/2024-jaar-van-de-huismus