Stel je bent een wilde eend. Moet je je  dan gevleid voelen omdat 2020 door Vogelbescherming en Sovon is uitgeroepen tot Jaar van de Wilde Eend? Ik zou dat niet doen, want het betekent dat men zich ernstig zorgen over je maakt. Het aantal wilde eenden  in Nederland is sinds 1990 met maar liefst 30% procent afgenomen en als dat zo door gaat dreigt er in sloten en plassen een verkeerd soort stilte te vallen. Geen gesnater meer, geen gekwaak. Het ís nu nog een algemene soort, maar dat waren veel andere nu (bijna)  verdwenen vogelsoorten tot voor kort ook. Voorzichtigheid geboden dus.

De oorzaken van die sterke afname zijn onbekend, maar het Sovon vermoedt dat het  te maken heeft met de overleving van de kuikens. Daarom een jaar lang extra aandacht voor de wilde eend, want als je de precieze oorzaken weet, kun je beschermende maatregelen nemen.

Stel je bent jager. Heel 2020 heb je uitgekeken naar de datum 15 augustus want dan mag je weer eenden uit de lucht schieten. En welke eendensoort  is als enige wettelijk vogelvrij verklaard? Jawel, de wilde eend waar het zo slecht mee gaat...

Jagers presenteren zich graag als verantwoordelijke natuurbeschermers. Zo staat op de  site van de Jagersvereniging: ‘Wij jagen altijd met het grootste respect voor het dier en uiterst zorgvuldig. Dat wil zeggen: alléén als het aantal van de soort het toelaat’.

‘Weidelijk jagen’, noemen ze dat. Jagers leveren naar eigen zeggen een wezenlijke bijdrage aan ‘het behoud van kwetsbare soorten’. 

Als wilde eend zou ik gerustgesteld kunnen zijn na zo’n tekst. Als jager zou ik balen. Maar daar heeft de Jagersvereniging iets op bedacht. ‘Die kwalificatie ‘het gaat slecht’ wordt bewust in het leven geroepen door mensen en organisaties die gebaat zijn bij dit type berichten.’

Nepnieuws dus, bedacht door mensen met kwade bedoelingen. Terwijl het Sovon het juist zo voorzichtig  formuleert: ‘De jachtdruk lijkt niet doorslaggevend te zijn in de achteruitgang van de wilde eend. Maar zeker weten doen ze dat niet.

Volgens  Animalrights kregen alleen al  in 2017 tijdens de plezierjacht meer dan 90.000 wilde eenden de kogel. Absurd hoge aantallen. Niet bijster ‘weidelijk’  als een soort zo sterk terugloopt en de oorzaken daarvan nog worden onderzocht. En al ligt de hoofdoorzaak waarschijnlijk niet bij de jacht maar bij de kuikenoverleving, helpen doet het zeker niet.

Stel je loopt in het park en bent er getuige van dat een groepje woerden een vrouwtje te grazen neemt. Zij wordt zo lang onder water geduwd dat ze verzuipt.

Kijkend door de menselijke bril, denk je dan misschien: ‘Verkrachting! Moord! Waar zijn de jagers als je ze nodig hebt!?’

Maar het zijn geen mensen. Het zijn eenden, door een evolutionaire wapenwedloop opgezadeld met ingewikkelde geslachtsorganen. Vrouwtjes kunnen ongewenst zaad tegenhouden en mannetjes gebruiken een soort kurkentrekker om toch hun zin te krijgen. Eigenlijk hebben die mannetjes niet zoveel keus, willen ze een kans hebben op nageslacht.

Niet dat die woerden zulke goede vaders zijn. Zodra de eieren zijn gelegd, houden ze het voor gezien. Broeden en (op)voeden van de jongen mag mevrouw alleen doen. Met een beetje mazzel komt hij haar af en toe een hapje brengen.

Bezien door diezelfde menselijke bril denk je dan al gauw: als meneer zijn verantwoordelijkheid nou eens nam, dan zou het met die kuikens misschien ook beter gaan! Maar de menselijke bril heeft maar een beperkt zicht. Afgezien daarvan, ga zoiets die woerden maar eens uitleggen...

De bril van de jagers heeft niet  alleen beperkt zicht. Zodra ze die op hun neus zetten trekt er een rood waas voor hun ogen waardoor al die wollige woorden over zorgvuldigheid, weidelijk jagen  en behoud van kwetsbare soorten worden verdrongen door hun jachtinstinct. Of het nou slecht gaat met een soort of niet. Je hoeft geen tegenstander van de jacht te zijn om dit onder de huidige omstandigheden uiterst verontrustend te vinden. Wie kan dat die jagers nou eens uitleggen?

Een jager reageert....         (NRC 11/9/20)

Vogelbescherming antwoordt...    (NRC 15/9/20)